Mobbing Nedir? Mobbing Nasıl İspatlanır?

Modern çalışma hayatında, iş yerindeki dinamikler sadece çalışanların profesyonel gelişimlerini değil, aynı zamanda psikolojik sağlıklarını da derinden etkileyebilir. İş yerinde karşılaşılan olumsuz davranışlar ve zorbalıklar, çalışanların motivasyonunu, verimliliğini ve genel olarak iş tatminini olumsuz etkileyebilir. Bu bağlamda, "Mobbing" kavramı önemli bir yere sahiptir. Bu yazımızda "Mobbing Nedir? Mobbing Nasıl İspatlanır?" konularına değineceğiz.

Mobbing Nedir?

Mobbing, iş yerinde bir çalışanın sistematik olarak psikolojik tacize maruz kalmasıdır. Bu durum, çalışanı yıldırma, sindirme ve iş yerinden uzaklaştırma amacı güder. Mobbing, genellikle uzun süreli ve sürekli bir süreçtir ve kişinin iş performansını, psikolojik sağlığını ve sosyal hayatını olumsuz etkileyebilir.

Mobbing’in Unsurları

Mobbing, rastgele veya tek seferlik bir olay değil, belirli bir süre boyunca tekrarlanan sistematik bir davranışlar bütünüdür. Mobbing davranışları, mağduru yıpratma ve iş yerinden uzaklaştırma amacı güden kasıtlı eylemleri içerir.

Mobbing sonucunda mağdurun kişiliğinde, mesleki durumunda veya sağlığında zarar ortaya çıkmalıdır.

Ek olarak önemle belirtmek gerekir ki, mobbing üstler tarafından uygulanabileceği gibi astlar tarafından üstlerine uygulanabilir veya eşitler arasında da gerçekleşebilir.

Mobbing Sayılabilecek Davranışlar

1. Sürekli Eleştiri ve Aşağılama: Bir çalışan, yöneticisi veya iş arkadaşları tarafından sürekli olarak eleştiriliyorsa ve bu eleştiriler yapıcı olmaktan ziyade aşağılayıcı bir şekilde yapılıyorsa, bu bir mobbing örneğidir. Örneğin, bir çalışanın yaptığı işler sürekli olarak küçümseniyor ve "Sen bu işi asla doğru yapamıyorsun" gibi ifadelerle karşılaşıyorsa.

2. Görev ve Sorumlulukların Değiştirilmesi: Çalışanın yeteneklerine ve pozisyonuna uygun olmayan görevler verilmesi. Örneğin, bir mühendislik pozisyonunda çalışan bir kişinin aniden ofis temizliği yapması isteniyorsa.

3. İzolasyon: Çalışanın iş yerinde sosyal olarak dışlanması ve izole edilmesi. Örneğin, bir çalışanın toplantılara çağrılmaması, ortak projelerden dışlanması veya iş arkadaşlarının onunla konuşmaması.

4. Söylenti ve İftira: Çalışan hakkında asılsız söylentiler ve iftiralar yayılması. Örneğin, bir çalışanın iş yerinde hırsızlık yaptığına dair asılsız söylentiler yayılması.

5. Aşırı İş Yükü veya Hiç İş Vermeme: Çalışana kapasitesinin çok üstünde işler verilmesi veya tam tersi hiçbir iş verilmemesi. Örneğin, bir çalışanın bitiremeyeceği kadar çok projeye atanması veya tüm görevlerinin elinden alınarak boş bırakılması.

6. Fiziksel ve Sözlü Taciz: Çalışanın fiziksel şiddet veya sözlü hakaretlere maruz kalması. Örneğin, bir çalışanın iş yerinde diğer çalışanlar tarafından iteklenmesi veya sürekli olarak hakaret içeren sözlerle karşılaşması.

Mobbing Olmayan Eylemler

İş yerinde yaşanan her türlü olumsuzluğu mobbing olarak tanımlamak mümkün değildir. Örneğin fiziksel şiddet, cinsel taciz vs. gibi eylemler farklı hukuki sonuçlar doğurduğundan bu kapsamda değerlendirilemez.

Ayrıca tek seferlik veya birden fazla kez tekrarlanmış olsa da iş yoğunluğu ve stresine bağlanabilecek davranışlar, çalışanın sergilediği düşük performans nedeniyle uygulanan birtakım yaptırımlar mobbing sayılmayacaktır.

Mobbing olup olmadığını anlama noktasında bazen tereddütler yaşanabilmektedir. Bu durumda daha çok mağduriyet yaşanmasının önüne geçmek adına avukat desteği alınması faydalı olacaktır.

Mobbing Nasıl İspatlanır

Mobbing olaylarının tarihlerini, yerlerini ve detaylarını içeren yazılı kayıtlar tutulmalıdır. E-postalar, mesajlar ve notlar gibi yazılı belgeler de saklanmalıdır. Mobbing olaylarına tanıklık eden iş arkadaşları, bu durumu mahkemede doğrulayabilirler.

Mobbingin yol açtığı fiziksel veya psikolojik zararları belgelemek için sağlık raporları alınabilir. Bunun dışında performans değerlendirme raporları, görev değişiklik belgeleri ve disiplin cezaları gibi işyeri kayıtları, mobbingin ispatlanmasında kullanılabilir.

Mobbing’e Maruz Kalıyorum, Ne Yapmalıyım

Çalışanlar mobbing nedeniyle uğradığı maddi zararları (örneğin tedavi masrafları, iş kaybı vb.) talep edebilir. Ayrıca mobbingin yol açtığı psikolojik zararlar ve yaşadığı manevi acılar için manevi tazminat talep edilebilir.

Ağır mobbing vakalarında, çalışan savcılığa suç duyurusunda bulunarak mobbing uygulayan kişiler hakkında cezai işlem başlatılmasını da talep edebilecektir. Hakaret, tehdit vb. durumlar ceza kanunu kapsamında değerlendirilecektir.

Ek olarak, mobbinge maruz kalan çalışan iş akdini haklı nedenle feshedebilir. Bu durumda çalışan kıdem tazminatı ve diğer yasal haklarını talep edebilir.

Mobbing hakkında daha detaylı bilgi almak için bize buradan ulaşabilirsiniz.